Rhyfeloedd dros annibyniaeth Cymru

   

Dechreuodd cyfres o wrthryfeloedd Cymreig yn y ganrif yn dilyn concwest Cymru gan Edward I yn 1283. Daeth y concewst â Chymru gyfan dan reolaeth Teyrnas Lloegr am y tro cyntaf. Yn 1400, daeth y Cymry yn anfodlon â rheolaeth y Saeson yng Nghymru. Arweiniodd hyn at y Gwrthryfel Cymreig, sef gwrthryfel mawr dan arweiniad Owain Glyn Dŵr, a enillodd reolaeth de facto dros ran helaeth o'r wlad yn y blynyddoedd dilynol. Daeth y gwrthryfel i ben ar ôl 1409, ac ar ôl i reolaeth lwyr Lloegr gael ei hadfer yn 1415 ni chafwyd unrhyw wrthryfeloedd mawr pellach.